Sanat Tarihini Şekillendiren Kadınlar

YAZAN: DİLEM CENGİZ

Sanat tarihi Van Gogh, Pablo Picasso, Leonardo da Vinci gibi erkek sanatçıların isimleriyle doludur. Peki ya dünyadaki görsel sanatların şekillenmesinde katkısı olan sanatçı kadınlar?

İtalyan Rönesansı’ndan Amerikan modernizmine ve daha da ötesine her sanat hareketinde önde gelen isimler olmuştur. 16. yüzyılda Kral Philip’in sarayında mahkeme ressamı olan Sofonisba Anguissola’dan, 20. yüzyılın ikonlarından biri haline gelmiş Frida Kahlo’ya adını duymadığımız birçok kadın sanatçı, sanat tarihinin şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Birçoğu yaşadığı dönemde kadın olmanın zorluklarını aşarak mücadele etmiştir. Özellikle sanat üretimine devam etme konusunda karşılarına çıkan engelleri pratik bir şekilde aşmış, bu engellerin kariyerlerine engel olmasına izin vermemişlerdir. Bu ilham veren kadın sanatçılardan birkaçını birlikte tanıyalım.

Sofonisba Anguissola (1532-1625)

Sofonisba Anguissola, görece fakir ama soylu bir ailede doğdu. Babası kızlarının güzel sanatları da barından çok yönlü bir eğitim almasını sağladı. Bu sayede yerel ressamların yanında çıraklık yapma şansı oldu. Anguissola’nın yeteneği, çizimlerine mentorluk aldığı dönemde bir şekilde Michelangelo’nun dikkatini de çekti. Yine de kadın olduğu için anatomi çalışması ya da model çizimi yapmasına izin verilmedi. Ancak o kariyerinden vazgeçmedi. Model olarak yakın çevresindeki insanları, bilhassa “The Chess Game” tablosundaki gibi kız kardeşlerini kullandı. İspanya Kralı II. Philip’in mahkeme ressamlığı görevini alması başarıya giden yolda ona yardımcı oldu. 14 yıl boyunca mahkeme portrelerinin yanı sıra soyluların portrelerini de yaparak yeteneklerini geliştirdi. Resimleri, tablodan bakan kişinin ruhunu ve titreşimini yansıtmasıyla bilinir.

Artemisia Gentileschi (1593-1653)

Başarılı bir ressamın kızı olan Artemisia Gentileschi, sanat dünyasıyla genç yaşta tanıştı. Babasının atölyesinde karma resimler yapıyordu. Babası ise kızının son derece yetenekli olduğunu fark ettiğinde onun kariyerine devam edebilmesi için onu destekledi. İtalyan Barok döneminde dikkat çeken bir ressam olarak, cinsiyetinin yaptığı işin önüne geçmesine izin vermedi. Erkek meslektaşları gibi mitolojik ve konusu İncil’den alınan büyük ölçekli resimler yaptı. Floransa’daki Güzel Sanatlar Akademisi’ne kabul edilen ilk kadın oldu. Tablolarındaki kadın formunun gerçekçi tasviri, renklerin derinliği, çarpıcı ışık ve gölge kullanımıyla öne çıkmaya devam ediyor.

Elisabeth Vigée Le Brun (1755-1842)

Fransız portre sanatçısı Elisabeth Vigée Le Brun, yaklaşık 1.000 portre ve manzara resmederek, arkasında etkileyici bir koleksiyon bıraktı. Bir ressamın kızı olarak resim ile ilgili teknik bilgileri erken yaşta edinmeye başladı ve birçok portresini de bu dönemde yaptı. Marie Antoinette’in portresiyle birlikte kariyerinde büyük bir sıçrama yaptı ve bu sayede birçok sanat akademisine giriş izni verildi. Resimleri tiyatral Rokoko ve Neoklasizm arasında bir köprü oldu. Fransız Devrimi’nden sonra sürgündeyken bile kariyerine devam etmeyi bırakmadı. Avrupa aristokrasisinin favori ressamı olarak resim yapmaya devam etti. Portrelerinin doğal, rahat bir görünümde olması devrim niteliğinde kabul edildi.

Tamara De Lempicka (1898-1980)

Polonyalı sanatçı Tamara de Lempicka Art Deco dönemini örnekleyen son derece stilize portreleriyle ve nü resimleriyle bilinir. En ünlü resimlerinden biri ve bir self-portre olan “Green Bugatti”, Lempicka’nın havalı ve bağımsız figürlerinin iyi bir örneğidir. Alman moda dergisi kapağı için yapılan çalışmada De Lempicka bağımsız ve erişilemez bir güzellikte görünmektedir. Çalışmaları sıklıkla arzu, baştan çıkarma, modern duyguları içerse de bu temaları kullandığı zaman bağlamında devrimsel niteliktedir. II. Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle çalışmaları geri planda kalsa da 1960’lı yıllarda Art Deco’nun tekrar popüler hale gelmesiyle yeniden ilgi görmeye başladı. Günümüzde de çalışmaları popülerliğini koruyor.